Cây phèn trắng, còn được biết đến với tên gọi cây nổ gai, là một loại cây nhỏ, dạng bụi, cao khoảng 2 – 3m. Cây có thân nhỏ được chia thành nhiều cành với nhiều nhánh nhỏ. Thân cây được bao bọc bởi lớp vỏ nâu sậm và có những nốt trắng xù xì.
Lá cây phèn trắng mỏng, có hình dạng bầu dục, đầu lá thường hơi nhọn và đôi khi kèm theo lá nhỏ hình tam giác. Khi còn non, lá có màu xanh nhạt nhưng khi già lá chuyển sang màu xanh đậm.
Hoa cây phèn trắng thường nở từ tháng 6 đến 8, có hoa đơn tính với hoa cái và hoa đực. Hoa cái thường mọc riêng rẽ và có thể tạo thành chùm nhỏ, mỗi chùm có 2 – 3 hoa. Hoa đực phát triển thành chùm với nhiều bông hoa kết hợp. Quả của cây phèn trắng thường nở từ tháng 9 đến 11, có hình dạng nang nhỏ, màu trắng đục, có 3 cạnh được ghép từ 3 mảnh vỏ.
Cây phèn trắng thích ứng với khí hậu ẩm ướt, ấm áp và phát triển tốt ở nơi có nguồn nước dồi dào, đất thấp. Đất giàu mùn, ẩm và có ánh sáng mặt trời phân tán là điều kiện sinh trưởng lý tưởng cho cây. Cây phèn trắng có phân bố rộng rãi ở nhiều nơi ở châu Á, và ở Việt Nam, cây thường mọc ven bìa rừng.
Contents
Tác dụng và cách sử dụng dược liệu cây phèn trắng
Thành phần hóa học
Cây phèn trắng chứa nhiều thành phần hóa học như Norsecurin, Saponin, Tannin, Alkaloid, Virosin, Phyllanthin, Flueggein, Securiotinin,… Thậm chí, cây còn chứa các chất độc như Alcaloid và Securinin, đặc biệt là ở phần thân và rễ.
Tác dụng của cây phèn trắng
Dược liệu cây phèn trắng đã được sử dụng trong y học cổ truyền với nhiều tác dụng như tiêu viêm, kháng khuẩn, và thu liễm. Công nghệ y học hiện đại cũng đã chứng minh rằng cây phèn trắng có nhiều tác dụng đối với sức khỏe, bao gồm:
- Chống oxy hóa và kháng khuẩn: Cây phèn trắng có khả năng kháng khuẩn cao nhờ sở hữu hai thành phần hóa học là Chloroform và Ethanol. Điều này giúp ức chế sự phát triển của gốc tự do và giảm nguy hại cho tế bào khỏe mạnh, từ đó giúp phòng ngừa nhiều loại bệnh lý.
- Kháng nấm: Rễ cây phèn trắng chứa hoạt chất Methanol có thể chống lại một số loại vi nấm như Candida Albicans, Trich mentagrophytes.
- Điều trị sốt rét: Lá cây phèn trắng có chứa hoạt chất giúp cải thiện triệu chứng của bệnh sốt rét và ức chế hoạt động của ký sinh trùng Plasmodium falciparum – tác nhân gây sốt rét ở người.
- Bảo vệ hệ tim mạch: Hoạt chất Berberin trong cây phèn trắng giúp giảm lượng lipid trong máu và ngăn ngừa nguy cơ xơ vữa động mạch.
- Đối với hệ tiêu hóa: Cây phèn trắng có thành phần berberin giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày, từ đó giúp phòng ngừa nguy cơ loét dạ dày.
Cách sử dụng dược liệu cây phèn trắng
- Bộ phận sử dụng: Vỏ thân cây, cành, lá và rễ của cây phèn trắng đều có thể được sử dụng làm dược liệu.
- Cách thu hái và sơ chế: Rễ cây phèn trắng chứa hàm lượng dược tính cao nhất vào mùa thu. Các bộ phận khác của cây có thể thu hái quanh năm. Sau khi thu hái, cần rửa sạch và thái nhỏ rồi sấy hoặc phơi khô.
Bài thuốc chữa bệnh sử dụng dược liệu cây phèn trắng
Chữa bệnh sốt rét, run rẩy tay chân
- Sắc 6 – 12g cây phèn trắng với 600ml nước trên lửa nhỏ cho đến khi lượng nước còn lại khoảng 300ml, sau đó tắt bếp. Phần nước thuốc này chia thành 3 lần uống trong ngày.
Chữa bệnh viêm da, mụn bọc, mụn mủ vàng
- Lấy một lượng vừa đủ lá và cành cây phèn trắng, rửa sạch và giã nát. Vệ sinh vùng da bị thương sạch sẽ, sau đó đắp trực tiếp lên da một lần mỗi ngày. Trước và sau khi đắp thuốc, cần rửa sạch và lau khô vùng da bị thương.
Chữa bệnh gai cột sống
- Lấy 15g cây phèn trắng đã được thái mỏng, rửa sạch và sao vàng, hạ thổ. Sắc cùng với 1 lít nước trong 30 phút, sau đó tắt bếp và chắt lấy nước thuốc này chia thành 2 – 3 lần uống trong ngày.
Lưu ý khi sử dụng dược liệu cây phèn trắng
- Rễ và thân cây phèn trắng chứa các hoạt chất độc như Alcaloid và Securinin. Việc sử dụng dược liệu này mà không được chỉ định và hướng dẫn cụ thể từ thầy thuốc Đông y có thể gây ngộ độc. Do đó, chỉ nên sử dụng cây phèn trắng theo sự chỉ định của chuyên gia.
- Trong quá trình sử dụng dược liệu cây phèn trắng, nên quan sát mức độ cải thiện của triệu chứng bệnh và thông báo cho thầy thuốc nếu thuốc không có tác dụng.
- Tránh sử dụng cây phèn trắng nếu bạn có khả năng dị ứng với nó.
- Nếu gặp phải phản ứng phụ như phát ban, phù mạch, nôn mửa khi sử dụng bài thuốc từ cây phèn trắng, cần ngừng sử dụng và tìm kiếm sự trợ giúp từ bác sĩ chuyên khoa.
- Để tránh nhầm lẫn, nên phân biệt cây phèn trắng và cây sâm tanh để chọn đúng bài thuốc và liều lượng phù hợp.
Hy vọng thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về tác dụng và cách sử dụng dược liệu từ cây phèn trắng. Tuy nhiên, hãy luôn nhớ rằng khi sử dụng bất kỳ bài thuốc từ dược liệu nào, hãy tuân thủ hướng dẫn từ thầy thuốc để đạt hiệu quả tối đa.
Nguồn: https://tenrenvietnam.com
Danh mục: Sức Khỏe